|
Dobojlija
Sergej Kreso snimio film u Nizozemskoj SIMFONIJA
BOSANSKOG SVIRACA Jos se nisu upalila svjetla u
kino-dvorani, jos promicu imena na odjavnoj spici, a gromoglasni aplauz kao
da bi htio produziti sekvence upravo odgledanog filma. Ocito, publici se veoma dopao,
a ova scena vidjena je u prepunoj dvorani Studentskog centra, na nedavno
odrzanom Zagrebackom film festivalu. “Strani” film dosao je u Zagreb iz
Nizozemske pod imenom “Symfonie voor
een Straatmuzikant” a snimio ga je Dobojlija
- Sergej
Kreso!!!
Sergej
Kreso – autor uspjesnog dokumentarca U moru nasih lokalnih vijesti koje
su svakodnevno zapljusnute valovima beznadja i depresije, evo konacno dvije lijepe:
Zagreb film festival organizirao je Dobojlija Boris T. Matic, a iz dijaspore u glavni program stigao je sa
svojim prvim dokumentarcem Sergej
Kreso. Na festivalu je pred oko
15.000 posjetilaca prikazano pedesetak
filmskih naslova iz 30 zemalja svijeta. Imajuci takva svoja dva
predstavnika,bez ikakvog pretjerivanja, dobojska raja bi trebala biti
ispunjena radoscu i ponosom. Boris, sin Tadije Matica,
visegodisnjeg rukovodioca u “Doboj-putevima”, zapoceo je takodje (kao i Garo) svoj “hod po mukama” u
emisiji za mlade “POPLIT” Radio-Doboja.Danas je jedan je od onih cijenjenih,
agilnih stvaralaca koji su potaknuli
novu dimenziju i nove oblike
dijaloga u kulturnom zivotu Hrvatske. Nakon sto je zajedno sa poznatim
rediteljem Rajkom Grlicem stvorio
Motovunski film festival, napravivsi u malom istarskom gradicu
internacionalnu filmsku atrakciju, Boris
Matic se prihvatio posla da Zagrebu pribavi dostojno ime u svijetu
filma. Sudeci po odjecima i zainteresiranosti filmskih autora,
ide mu od ruke. Ove godine najbolji dugometrazni film “Slijepo okno” stigao
je iz Kine, kratki film “Kava i cigarete” iz Rumunije, a dokumentarac
“Kontrolna tocka” iz Izraela.
Boris T. Matic – direktor Zagrebackog film festivala O ovom drugom Dobojliji, koji se
takodje silom prilika otisnuo od zavicaja u vrijeme rata, “Nase novine” su
vec pisale. Sergej Kreso, prijateljima poznatiji kao Garo, rodjen je
1963.godine, sin je kompozitora Ese
Krese, profesora Gimnazije i muzickog urednika Radio-Doboja, koji je nakon
teske bolesti preminuo u izbjeglistvu
1999-te godine. Garo je jos iz gimnazijskih dana poceo saradjivati u
emisiji za mlade “POP-LIT”, da bi kasnije upisao studij novinarstva na
Fakultetu politickih nauka u Sarajevu. Pored studija, bavio se muzikom i svirao
u brojnim sarajevskim bendovima, od kojih je najpoznatija grupa Elvisa J. Kurtovica, sa kojom je
snimio album “Wonderful World of Private Business”. Sa
diplomom u dzepu poceo je raditi kao saradnik na Radio-Sarajevu, da bi 1989.
dosao u Radio-Doboj. Rat nije prekinuo njegovu novinarsku karijeru. Po
dolasku u Nizozemsku 1993., zavrsio je skolu za “Public relations” i zaposlio
se u lokalnoj upravi Heythuysen. Nedugo potom potpisuje ugovor sa RTV “L1” u
Maastrichtu. Na istoj radio-stanici
pokrece, uredjuje i vodi veoma slusanu emisiju o dzezu “Groove time”,
da bi 2002. presao na mjesto urednika aktuelno-informativnog programa RTV
“Omroep Brabant” u Eindhovenu. Prosle godine radio je na knjizi o politickom azilu u Nizozemskoj
“Nee heb je, ja kan je niet Krijgen”, da bi onda zapoceo projekat na svom
prvom filmu. Prije no sto kazemo nesto vise
o tom ostvarenju, valja citaoce podsjetiti na milje u kome je ono
nastalo. Garina nova domovina je na
ovogodisnjoj listi zemalja sa najvisim standardom zivota rangirana na petom
mjestu, nakon Norveske, Svedske, Australije i Kanade. To je zemlja sa
najvecom gustinom naseljenosti i najnicom nadmorskom visinom (cak i ispod
razine mora) zbog cega je i dobila ime Nederland – Nizozemska. Kada je
nazivaju Holandija, njeno ime je posljedica velikog povijesno-geografskog
neporazuma, jer taj naziv oznacava samo jednu provinciju, pa se iz drugih
krajeva, posebno Brabanta i Limburga, ljute kada ih pod imenom Holandija
predstavljaju u svijetu.
Cak i maloj djeci poznati su po svojim vjetrenjacama,
kilometarskim nasipima i kanalima, tulipanima i drvenim cipelama, a malo
vecoj djeci po cuvenom siru i jos cuvenijem pivu Heineken i Grolsch, i –
izrazitoj socijalnoj toleranciji. Liberalizam Nizozemske cesto se pominje u
svijetu, pocev od prava na eutanaziju, uzivanja narkotika do legalizirane
prostitucije. Na listi
“cudesa” su i dva glavna grada. Amsterdam je zvanicni glavni grad po ustavu,
dok je Hag, ipak glavniji, jer je sjediste vlade i administracije, a i jednog
suda punog negativaca sa Balkana. Eto, u takvom geografskom i socijalnom
okruzenju, a indirektno potaknut nasim ratom i izbjeglistvom, nastao je film
“Simfonija za ulicnog sviraca”.
Flautist
Faruk Katrabegovic – glavni protagonist filma - Poetkom ljeta 2003. dobio sam poziv Holandskog
udruzenja novinara i pisaca izbjeglica “On File” da ucestvujem na konkursu
koji su oni raspisali trazeci ideje za dokumentarni film – uvodi nas Sergej
Kreso u filmski sinopsis.
-Razmisljajuci o eventualnoj temi filma, sjetio sam se jednog susreta koji
sam prije tri-cetiri godine imao sa Farukom
Karabegovicem, nekadasnjim flautistom Sarajevske filharmonije. On zivi ovdje u Holandiji vec devet
godina. Tokom boravka u centru za izbjeglice, ocekujuci da se rat u Bosni
zavrsi, poceo je svirati na ulici. Medjutim, deset godina kasnije Faruk je
jos uvijek ovdje i jos zaradjuje svoj kruh kao ulicni muzicar. Nisam ga znao od prije. Sreo sam ga
pukim slucajem u Roermondu, na jednom trgu, gdje je svirao djela Bacha,
Mozarta i drugih klasika. On je kroz protekle godine izrastao u pravu lokalnu
atrakciju. Svi ga u tom gradu znaju, cak su i ponosni na svog ulicnog
muzicara, ali malo njih zna da je Faruk nekada zivio sasvim drugaciji zivot. Malo
njih zna da je Faruk Karabegovic nekada bio prvi solista Sarajevskog simfonijskog orkestra, da je specijalizirao na Konzervatoriju u Berlinu i da je prije deset godina svirao u koncertnim
dvoranama sirom
svijeta. Prica o covjeku koji je s vrha drustvene
ljestvice dospio doslovce na ulicu, a koji opet sa nevjerovatnom snagom, pa
cak i dozom autoironije nastavlja dalje, pronalazeci ljepotu i novi smisao u
zivotu, pa eto i u poslu ulicnog muzicara, ucinila mi se kao dobar predlozak za dokumentarni
film. -Ziriju konkursa se ocito ta ideja
veoma dopala? - Da. Nakon par mjeseci dobio sam poruku u kojoj su me obavijestili da je
moj sinopsis izabran kao najbolji i da mi se odobravaju sredstva za snimanje
filma.Bila je to sjajna prilika da iskoristim znanje i iskustvo koje sam
godinama sticao radeci kao novinar. Imao sam potpunu slobodu pri snimanju i
montazi filma, tako da sam uz svesrdnu pomoc kamermana i montazera Wesam Kareema film doveo do kraja za
(samo) cetiri mjeseca. Snimali smo na cetiri lokacije. Prvo na ulicama
Roermonda gdje Faruk inace svira, potom u njegovoj kuci u Thornu, zatim u
rodnoj kuci Ludwiga van Beethovena u Bonnu,
u Njemackoj, do
koje Faruk “zapuca” biciklom, dakle nekih 150 kilometara, da bi posjetio rodno mjesto velikog
kompozitora i kao vjernik nakon posjete svetilistu, vratio se svojoj kuci ispunjen vjerom
i pozitivnom energijom.
Posljednje kadrove snimali smo u
prelijepom teatru ‘De Oranjerie’ u Roermondu. Film je montiran u studiju On
File-a u Amsterdamu. “Simfonija za ulicnog sviraca” je,
kao prava simfonija, sastavljen iz cetiri stava. U svakom od ta cetiri dijela
biva pod lupu smjesten jedan aspekt Farukovog zivota. U prvom dijelu
centralna je tema posao ulicnog sviraca, u drugom su to Farukova sjecanja na
Sarajevo i rat, u trecem nas on uvodi u svijet svojih snova i ideala, a u
cetvrtom dijelu Faruk pokusava da sagleda ono sta se s njim i njegovim
zivotom desilo. Premijera filma je bila u maju ove
godine na godisnjoj skupstini tog udruzenja novinara i pisaca izbjeglica. - No to nije bio kraj ove filmske
price? - To je trebalo da bude kraj price o
mom filmu. Medjutim reakcije su bile jako pozitivne. Film su vidjeli i ljudi
koji su me “natjerali da ga posaljem u svijet”. Prije svih knjizevnik Nino Calica, moj dobar prijatelj,
brat rezisera Pjera Zalice, kao i Rada [esic, koja je kod nas jos prije
rata radila sjajne dokumentarne programe i filmove, a trenutno je clan zirija
nekoliko evropskih filmskih festivala. Poslusavsi njih poslao sam film na
nekoliko festivala i pozivi su poceli stizati. Tako je film prikazan u oktobru na
Zagrebackom filmskom festivalu, a sada u novembru slijede Festival
dokumetarnog filma DokMa u Mariboru, te Film Front Festival u Gorinchemu,
ovdje u Holandiji. Intreresantno je
da su vijesti o “Simfoniji za uli~nog sviraca” doprle i do mnogih Dobojlija
koji sada zive sirom svijeta i koji su
mi se javili cestitajuci na uspjehu filma, usput uspostavljajuci kontakt koji
vec citavu deceniju nismo imali. Hvala im.
Bobo
i Garo – “Poplitovci” i nekadasnji poletarci Radio-Doboja Napisao
Mirko Jelec |
|
|
